کد مطلب:18879 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي​شود كه عامل هم، بهمراه عمل خويش، بالا يا پايين مي​رود؟

اگر عمل بالا رفت عامل نيز بالا مي​رود چون عمل از عامل جدا نيست كه عمل را در نامه​اي بنويسند و تنها همان بالا برود. ممكن نيست جان عمل كه نيّت است، از انسان جدا باشد. عمل مانند بخار و دود نيست، بلكه واقعيتي است وابسته به جان آدمي. حقيقتي كه منشأ اين عمل است همواره با صاحب عمل خواهد بود، اگر عمل بالا مي​رود عامل هم بالا مي​رود، آنگاه انسان آسماني و فرشته شده، وصف او سماوي مي​شود.



اين معناي عقلي را امير المؤمنين(ع) در بيان لطيفي، تبيين فرموده​اند كه «فاعل الخَير خَيْر مِنه و فاعِل الشَرّ شَرّ منه» (نهج البلاغه، حكمت32) [بهتر از هر عمل خيري، انساني است كه عمل خير را انجام مي​دهد.] اگر نماز فضيلت دارد، اگر نماز بالا مي​رود، بهتر از نماز، نمازگزار است؛ چون اين نماز فعل اوست چگونه مي​شود نماز بالا رود و نمازگزار بالا نرود، روزه بالا رود و روزه​دار بالا نرود. نيز بدتر از هر عمل بدي همان عامل بدي است كه آن را مرتكب مي​شود؛ زيرا عمل بد و شر، اثر آن شخص است. چگونه مي​شود اثر از مؤثر قويتر باشد.



در بعد فضيلت اگر اعمال خير بالا مي​رود، روح انسان كه عامل اين اعمال خير است آن هم يقيناً بالا مي​رود.



قرآن كريم به پيامبر گرامي اسلام(ص) مي​فرمايد «قُل تَعالَوْا أَتل مَا حَرّم ربُكم ...» انعام/151 «تعال» غير از «إلّي» است. اگر دو نفر در يك سطح قرار گيرند، يكي به ديگري مي​گويد «إلّي» يعني، پيش من بيا. امّا اگر در دو طبقه باشند، آنكه بالاتر است مي​گويد «تعال» يعني، بالا بيا. حرف انبيا اين است كه بالا بياييد.



اين لطيفه را در تفسير بيضاوي ملاحظه مي​فرماييد كه آن اديب مي​گويد در باديه ميان باديه ​نشينان عرب رسم بود و هم اكنون هم هست كه در مناطق كوهستاني خانه​ها را در سينه كوه مي​سازند و دامنه كوه را كه هموار است براي كشت و زرع آماده مي​كنند. بچه​هاي در نقاط هموار به بازي مشغول مي​شدند. هنگام غروب پدر و مادر به لبه ايوان منزل مي​آمدند و به بچه‎ها مي​گفتند «تعالوا تعالوا» بياييد بالا. بياييد بالا.



حرف انبيا نيز چنين است. قرآن كريم هم وقتي سخن پيامبر را نقل مي​كند، مي​فرمايد بياييد بالا تا من براي شما بگويم «تَعالَوا أَتلُ ما حَرّم رَبُّكم عَليكم» انعام/151.

---

آية الله جوادي آملي


حكمت عبادات